Dünya jeopolitik anlamda büyük ve hızlı değişimler yaşıyor. Ticarette dolar dışında bir para biriminin kullanılması ise yeni bir konu değil. Bazı ülkeler, ABD ile ticari ilişkiler kurmadıkları hallerde, kendi aralarında kullanabilecekleri para birimlerine yöneliyor. Bu arayışın Bitcoin’in ve özellikle de stablecoin’lerin jeopolitik geleceği ile ilgili olabileceğine dair tartışmalar yürütülmekte.
Günümüzün küresel finansal yapısı II. Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana yürürlükte olan, yani 1944’te imzalanan Bretton Woods Konferansı sırasında oluşturuldu. Konferasta, ABD dolarının altına, diğer ülkelerin para birimlerinin de ABD dolarına sabitlenerek dünyanın rezerv para birimi haline getirilmesi gibi bir karar da alındı.
Doların söz konusu konumu, 2008’deki büyük mali krizin başlamasıyla birlikte sarsılmaya başladı. Bu da merkez bankalarının ekonomiyi canlandırmak için devlet tahvili satın aldığı bir uygulamaya yol açtı. Krizden bir yıl sonra da merkezsizleştirilmiş dijital para olan Bitcoin piyasaya sürüldü…
BRICS ülkeleri yani Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika, kendi birimini oluşturma konusunda çalışmalara yoğunlaşıyor. BRICS, buna tek örnek değil… Bu gelişmeler ABD dolarının uzun süredir devam eden hegemonyasına meydan okuyor. ABD’nin ise ilerleyen dönemde doların küresel düşüşüne bir çözüm bulması gerekebilir.
Teksas, Florida ve Kuzey Carolina gibi eyaletler, hala araştırma aşamasında olan ABD Merkez Bankası dijital para birimine (CBDC) karşı çıkıyor. Böylesi bir durumda ABD bundan vazgeçebilir ve odağını stabilecoin’ler gibi alternatiflere çevirebilir.
Neden stablecoin’lerin jeopolitik önemi öne çıkıyor?
Stablecoin’ler, sınırsız ve açık olduklarından ayrıca izin gerektirmediklerinden herkes bu kripto paraları alabiliyor. Bu açıdan Bitcoin’e benziyorlar. Bitcoin ile stablecoin’ler arasındaki en önemli farklardan biri ise Bitcoin’in merkezsizleştirilmiş olması. Stablecoin’leri kısaca, dolar, altın veya gümüş gibi belirli varlıklar tarafından desteklenerek fiyat istikrarı sunmaya çalışan bir kripto para sınıfı olarak tanımlayabiliriz.
Daha açık ifade edecek olursak, ABD hükümeti tarafından emredilmesi halinde stablecoin’i çıkaran şirketin varlıkları dondurulabilir. Mesela Circle geçen yıl, 44 Tornado Cash adresiyle bağlı 75 binden fazla USDC’yi ABD Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nin Özel Olarak Belirlenmiş Ülkeler ve Engellenen Kişiler Listesi’nde olduğu gerekçesiyle dondurdu.
AB’nin MiCA düzenlemelerini hayata geçirmesinin ardında yatan nedenlerden birinin de konuyla alakalı olabileceği belirtilmekte. Finansal egemenliğini ABD’ye “kaptırma” riskinden ötürü AB, konumunu sağlamlaştırmak için finansal ve jeopolitik önlemler hayata geçirdi. Bu önlemler, MiCA düzenlemelerinde de belirtildiği gibi sermaye kontrollerinin uygulanması, yabancı fiat ve emtia destekli stabilecoin’lerin etkisinin sınırlandırılması gibi eylemlerden oluşuyor.
Ayrıca AB’nin, finansal sistemi üzerindeki kontrolü sürdürmek amacıyla dijital euro’yu geliştirme konusunda çalışmaları da mevcut. Çünkü euro, ABD dolarına önemli bir alternatif. Avrupa, euro’nun uluslararası ticaret ve finansta kullanımını teşvik ederek dolar stabilecoin’lerinin AB’de pazar payı edinme potansiyelini azaltabilir.
Bitcoin burada hangi noktada?
Ülkelerin birbirleriyle kur savaşına girmesi halinde Bitcoin burada merkezsizleştirilmiş, sınırları olmayan, sansüre dayanıklı ve eşler arası yapısıyla dikkat çekecek. Bitcoin, merkezi otoritelerin kontrolü altındaki stabilecoinlerin aksine, küresel ekonomik katılımı mümkün kılan bir ağda faaliyet gösteriyor. Bu yapı sayesinde de finansal kapsayıcılık ve özgürlüğe sahip.
Jeopolitik arenada stabilecoin’lerin ve Bitcoin’in geleceği
Kripto para birimleri daha da yaygınlaştıkça, özellikle kısa vadede fiat para birimlerine veya emtialara sabitlenen istikrarlı ve merkezi para birimlerine yönelim de artıyor. Ancak bu eğilimin beraberinde bazı potansiyel zorlukları da getirebileceğinden endişe ediliyor.
Hükümetler, küresel ekonomide avantajlı bir konum sahibi olmak ve bu konumlarını muhafaza etmek için ulusal kripto para birimlerinin sınırlarının ötesinde de benimsenmesini teşvik edebilir. Buraya kadar bir sorun yok, fakat hükümetlerin bu amaç için manipülasyona veya güç oyunlarına başvurması daha küçük ve ekonomik açıdan daha az istikrarlı ülkeler için bir risk anlamına geliyor.
Kaynaklar: Cointelegraph, Investopedia