Birçok ülke kalkınma aşamasında benzer süreçlerden geçiyor: Geliştikçe kadınların işgücüne katılımı da artıyor ve bu da ülkenin kalkınmasını hızlandırıyor. Çin, Japonya, Güney Kore’de 20’inci yüzyılın ikinci yarısında aynı bu süreç gerçekleşti. Fakat geçtiğimiz yıl Birleşik Krallık’ı geçerek dünyanın en büyük 5’inci ekonomisi konumuna yükselen Hindistan bu yolu izlemiyor. Üstelik 2000’den bu yana işgücündeki kadın oranı azalıyor. Uzmanlar, kadınların iş hayatına katılımının artması halinde Hindistan’ın ekonomik kalkınmasının tam anlamıyla hızlanacağı kanaatinde.
Hindistan’da kadınların işgücüne katılımı 2000 yılında yüzde 31’le en yüksek seviyeye ulaşmıştı. Dünya Bankası’nın verilerine göre, bu oran geçen yıl yüzde 24 olarak ölçüldü. Yüzde 24, Hindistan’ı kadınların işgücünün en az olduğu 12’inci ülke yapıyor. Bahse konu 12 ülke arasında Afganistan ve Somali de var. Suudi Arabistan’da kadınların çalışma oranı Hindistan’dan daha yüksek.
Çalışma çağındaki kadın toplam AB nüfusundan fazla
Ekonomistlere göre bunun iki nedeni var. Birincisi, istihdamın azlığı. Seçeneğin az olması iş arayan kadınlar arasında ciddi bir rekabet doğuruyor. İkincisi ise, “kadının yerinin ev olduğuna” dair kültürel normların çok güçlü olması.
Hindistan son yılların en hızlı büyüyen ekonomisi olmasına rağmen, son 10 yılda yeni iş neti sıfır. Hindistan’da kadınların işgücüne dahil edilemiyor oluşu, Batı ülkelerinin üretimde Çin dışında alternatiflere yöneldiği bir ortamda Hindistan’ın finansal olarak da aleyhinde bir durum.
Verilere bakalım: McKinsey Global Institute’nin verileri, ülkede 2030’a kadar kadın işgücünün yüzde 11 artması halinde Hindistan’ın GSYİH’nın 734 milyar dolar olacağını ortaya koyuyor. Dünya Bankası’na göre ülkenin GSYİH’sı geçen sene yaklaşık 3.4 milyar dolardı.
Mumbai merkezli düşünce kuruluşu Hindistan Ekonomisini İzleme Merkezi’ne göre, geçen yıl 368 milyon erkeğin istihdamına karşılık sadece 38 milyon kadın istihdamı gerçekleştirildi. Hindistan’da çalışma çağındaki kadınların sayısı 470 milyon. Bu sayı bütün Avrupa Birliği nüfusundan dahi fazla.
Hindistan’da şirketler kadın eleman bulamıyor
Başkent Yeni Delhi’nin kadın girişimcilerinden 26 yaşındaki Anamika Pandey, kültürel baskının çok yoğun olduğunu, kadınların ev dışında çalışmasının sadece yoksullara özgü bir şey olarak görüldüğünü ve ayıplandığını belirtiyor.
Geçen yıl doğal gıda şirketi kuran Pandey, depolama, nakliye ve satış departmanlarında özellikle kadın çalışan işe almak istediğini ancak kadınların toplumsal baskından ötürü çekindiğini aktarıyor.
Genç iş kadını, neticede bütün bu işlere erkeleri almak zorunda kaldığını ve evden çıkmadan sadece sosyal medya üzerinden yapılacak satışlar için de 500 kadar kadını istihdam edebildiğini, onda da çok zorlandığını vurguluyor. “Bazen bütün aile üyeleriyle oturup, ‘Bakın, bu iş için evden dışarı çıkması gerekmiyor’ diye onları ikna etmem gerekti” diyor.
Anmol Jaggi ise paylaşımlı araç çağırma uygulaması BluSmart’ın kurucularından biri. Müşterilerin yüzde 50’sini kadınlar oluşturduğundan kadın şoför istihdam etmek istediğine dikkat çeken Jaggi, şirketin bir yıl içinde 500 kadın şoför alacağını duyurduğunu söylüyor.
Şirketin ayrıca Hindistan hükümetiyle işbirliği yaparak, kadınlara yönelik araç sürme ve ehliyet edinme eğitim programı başlattığına işaret eden Jaggi, güvenlik endişelerinden ötürü her araca 3 tane acil durum butonu koyduklarının, kadınların sadece gündüz vardiyasında çalışacağının ve kalabalık metro durakları civarında görev alacaklarının altını çiziyor.
‘İstihdam yaratılması önyargıları kırabilir’
Program sonunda başvuran 800 kadından 80’inin araba kullanmayı öğrenip işe başladığını, daha fazla kadının işi istediğini ancak aile üyelerinin karşı çıktığını belirten Jaggi, şirket bünyesindeki erkek şoför sayısının ise 6 bin 500 olduğuna işaret ediyor. BluSmart’ta çalışan kadın şoförlerin çoğunu ise Deepa Shankar gibi ailesinin itirazlarına rağmen çalışan bekar anneler oluşturuyor.
25 yaşındaki Shankar, eşi, bebeğini ve kendisini terk ettikten sonra çalışmaya başlamış. Bunun üzerine annesinin, kardeşinin ve komşularının kendisini ayıplayarak kendisini işi bırakmaya zorladığını aktaran Shankar, “Ailemizin ismini lekelediğimi söylüyorlardı” diyor. Fakat Shankar’ın geliri onların da fikrinin değişmesini sağlamış. Geliriyle babasının tedavi masraflarını ödeyen, annesine bir ev yaptıran ve kardeşinin eğitim kredisini karşılayan Shankar, ayda 490 dolar kazandığını dile getiriyor ve ekliyor: “Şimdi herkes çalışmamdan memnun.”
Jaggi’nin şirketteki kadın şoförlerin sayısının binlere ulaşması hayali şimdilik uzak görünüyor, girişimci “Bu hedefe ulaşmak için tüm hayatım boyunca uğraşmam gerekebilir” diyor.
Ekonomistler, Hindistan’da yaşanabilecek bir iş patlamasının toplumda kadının çalışmasına yönelik önyargıların ortadan kaldırılmasını sağlayacağını dile getirmekte.
Kaynaklar: The Wall Street Journal, The Economist