Dünya tartışıyor… Haftada 4 gün mesainin ilk sonuçları ne?

Haftada 4 gün çalışma önerisi yeni bir fikir değil fakat son yıllarda ilgi görmeye ve uygulanmaya başladı. ABD ve İngiltere gibi ülkelerde pek çok işveren bu modelin şirketlerine etkilerini görmek için denemeler başlatıyor. Hatta 4 gün mesaiye yönelik araştırmalar da giderek artmakta. 4 günlük mesainin denendiği ülkelerde bu modele yönelik faaliyetler gösteren sivil toplum kuruluşları bile mevcut. Dünya, özellikle de Batı, 4 günlük mesai modelini tartışıyor. Son yürütülen çok geniş kapsamlı bir çalışma da bu konuda ilginç veriler sunuyor.

ABD, Kanada, Birleşik Krallık ve İrlanda’da 18 ay boyunca yapılan bir araştırma, insanların yeni ve daha verimli bir çalışma şekline geçtiğinde haftalık mesai sürelerinin kısaldığını ortaya koydu. Tasarım ajanslarından imalatçı firmalara kadar çok geniş yelpazede iş kollarının dahil olduğu araştırma kapsamında 4 gün mesai modeli test edildi. Araştırma süresince çalışanlara hafta içi mesailerinden bir gün izin verildi ancak iş yükleri aynı kaldı ve aynı işi daha verimli şekilde yapıp yapamayacakları incelendi.

6 ay sonra çalışanlar daha az yıprandıklarını, sağlıklarının iyiye gittiğini ve işten daha çok tatmin olduklarını ifade etmeye başladı. Araştırmacılar, bu grubun 12 ay sonra haftalık çalışma süresini 33 saate indirdiğini, ruhsal ve fiziksel sağlıkları ile iş-özel hayat dengesine ilişkin değerlendirmelerinin de aynı şekilde devam ettiğini gözlemledi.

4 gün mesaiye ilişkin yürütülen araştırmaların çoğu genelde bu modelin kısa süreli etkilerine odaklanıyordu. Son araştırmada elde edilen bulgular, hem 12 aydan uzun olduğu hem de farklı şirketleri barındırdığı için önem taşıyor. Araştırmacılar ve şirketler, haftalık mesai süresinin kısalmasından hem işverenlerin hem de çalışanların fayda gördüğünü dile getirmekte.

Araştırmayı yürüten 4 Day Week Global isimli sivil toplum örgütünde ayrıca Boston College’da çalışmalar yürüten ekonomist ve sosyolog Juliet Schor, şirketlerin çoğunun personeline 5 günlük mesaiyi 4 günde tamamlayabilmek için hızlanmalarını bile söylemediğine dikkat çekiyor. Schor, aksine toplantıların azaltıldığına ve işe odaklanan çalışanın zamanın bölünmemesine dikkat edildiğini vurguluyor.

4 gün mesai yetmeyen de var

Aynı araştırmacılar ayrıca ABD ve Kanada’daki şirketlerde araştırma grubuna benzer pilot gruplar oluşturdular. Avustralya, Brezilya, Birleşik Krallık gibi yerlerde de denemeler yürütüyorlar. Birleşik Kralık’ta geçen yıl 61 şirketin dahil olduğu uygulamaya katılanların büyük çoğunluğu, çalışanların üretkenliğinin devam etmesi ve yıpranmaları ile devamsızlıklarındaki keskin düşüş gibi gerekçelerden ötürü 4 günlük mesai modelini sürdüreceklerini belirtti. 4 gün mesai modeline devam edeceğini belirten şirketlerin yine büyük çoğunluğunu ise küçük firmalar oluşturdu. Bazı şirketlerde çalışanların bir kısmı aynı iş yüküne 4 gün mesainin yetmediğini dile getirdi.

Araştırmanın ABD ayağına dahil olan Search Engine Journal isimli dijital pazarlama dergisinin CEO’su Jenise Uehara, geçen yıl şirket finansal güçlükler çekerken 4 gün mesai modeline geçmeyi önerdiğini, 30 evden çalışan personelin bir kısmının işten bunaldığını ve iş yükünün arttığını aktardı. Şirketin araştırma kapsamında bütün toplantıları ilk bir ay “yasakladığını” kaydeden Uehara, toplantıların bir kısmının, çalışanların süreçler hakkında birbirini bilgilendirdiği notlara dönüştürüldüğünü belirtti.

Uehara ayrıca, 6 ay içinde şirketteki iş yükünün azaldığını, üretkenliğin yükseldiğini ve müşterilerin 4 günlük mesaiye geçildiğini fark etmediğini söyledi. Şirketin cumaları çalışmamaya devam edeceğinin altını çizen Uehara, “Daha verimli bir yol bulmamız gerekiyordu. Öylece devam edemezdik” diyor.

İngiltere merkezli bir çevresel danışmanlık şirketi Tyler Grange’de yöneticilik yapan Simon Ursell ise, 4 gün çalışmanın sosyolojik anlamda da olumlu katkıları olduğunun altını çiziyor. Çocuk ya da torun sahibi kişilerin cumaları izinli olmasının bu ailelere (özellikle de kreş döneminde çocukların olduğu ailelere) maddi getiri sağladığını söylüyor. Ayrıca anne-babalarıyla daha çok zaman geçirebildikleri için çocukların da daha mutlu olduğunu kaydediyor.

Ursell, değerlendirmesini şöyle sürdürüyor:

“Hafta içinin 4 gün olması insanı çok mutlu eden bir durum. Yoğun geçen bir haftanın iniş-çıkışlarıyla daha kolay mücadele ediyorsunuz. Ayrıca hafta sonları uzun olduğundan Pazartesi sabahları hepimiz işe hevesli başlıyoruz.”

Kaynaklar: Wall Street Journal, CNBC