TrueUSD, dijital para piyasasında son dönem en hızlı yükselen stablecoin’lerden biri. Piyasa değerini Mart’tan bu yana iki katın üzerinde arttırarak yaklaşık 3 milyar dolara çıkardı. Böylece en büyük 5’inci stablecoin oldu. Kripto para dünyasında böylesi gelişmeler heyecan yaratıyor. TruedUSD’nin başarısı akıllara stablecoin’lerle ilgili bir soruyu getirdi: Nasıl “stable” (istikrarlı/sabit) kalabiliyorlar?
Stablecoin’leri kısaca, dolar, altın veya gümüş gibi belirli varlıklar tarafından desteklenerek veya arzlarını talebe göre ayarlamak için algoritmalar kullanarak fiyat istikrarı sunmaya çalışan bir kripto para sınıfı olarak açıklayabiliriz. Yani, bu koinlerin değeri başka bir para birimine, emtiaya veya finansal araca sabitlendi.
Bitcoin ve Ethereum gibi popüler kripto paraların yaşadığı istikrarsızlık (volatilite) görece fazla. Yüksek volatilite, varlığın fiyatının zaman içinde ciddi şekilde artması ya da azalması anlamına gelir, düşük volatilite ise fiyatın nispeten istikrarlı olduğunu gösterir. Volatilite, bir varlığın puan hareketlerindeki yüzdelerine bakılarak günlük getirilerinden ölçülebilir.
Düşük volatilite sunmayı amaçlıyorlar
Önde gelen kripto paralar dahi piyasadaki çalkantı dönemlerinde genellikle yüzde 10’un üzerinde hareket eder ve bu durum da onların exchance aracı olarak kullanılmasını etkiler. Stablecoin’ler, düşük volatilite sayesinde popüler kripto para birimlerinin yüksek volatilitesine bir alternatif sunma amacı güdüyor. Ayrıca, altın, gümüş ve döviz gibi yatırım araçları ile görece istikrarsız kripto paralar arasında köprü görevi üstleniyor ve kripto paraların da istikrar kazanmasına yardımcı oluyor.
İlk kez 2014 yılında piyasaya sürülen stablecoin’ler, o zamandan bu yana hız ve güvenlik sundukları, ayrıca birçok kripto paranın muzdarip olduğu volatiliteden kurtuldukları için yatırımcılardan ilgi çekmekte. Stablecoin’ler ilk olarak, resmi para ile işlem yapılamayan platformlarda kripto para ticareti yapmak için kullanılıyordu. Bugün iyice yaygınlaşan bu koinler çeşitli alanlarda karşımıza çıkmakta; bahse konu koinler blokzincir tabanlı finansal hizmetlerde, hatta mal ve hizmet karşılığında yapılan ödemelerde dahi kullanılıyor.
Değerlerini sabitlemek için kullanılan mekanizmaya bağlı olarak üç stablecoin türü mevcut:
-Resmi para destekliler;
-Kripto destekliler;
-Algoritmikler.
Resmi para destekli stablecoinler
Bu stablecoinlerde, koinin değerini garanti eden teminat olarak dolar gibi bir para birimi kullanılır. Diğer teminat türleri arasında altın ve gümüş gibi değerli madenler de yer alır. Ham petrol gibi emtiaların da baz alındığı görülür ancak genelde bu koinlerin çoğunun dolar rezervleri bulunur.
Bu rezervler bağımsız saklama kuruluşlarında muhafaza edilir ve düzenli olarak denetlenir. Tether (USDT) ve TrueUSD (TUSD) en popüler dolar destekli stablecoin’ler arasında yer alır.
Kripto destekli stablecoin’ler
Kripto destekli stablecoin’ler isminden de anlaşıldığı üzere, diğer kripto paralar tarafından desteklenir. Rezerv kripto para yüksek volatiliteye eğilimli olabileceğinden, bu koinler “aşırı teminatlandırılmıştır”. Yani, rezervlerde tutulan kripto paranın değeri, çıkarılan stablecoin’in değerinin üzerindedir.
Algoritmik stablecoin’ler
Bu koinlerin rezervleri olabilir de olmayabilir de. Söz konusu koinlerin temel farkı, önceden belirlenen bir formül üzerinden çalışan bir algoritma aracılığıyla arzı kontrol etmeleri. Yani, değerini algoritmayla sabit tutarlar.
Bazı yönlerden, para biriminin değerini sabit tutmak için bir rezerv varlığa ihtiyaç duymayan merkez bankalarına benzetilirler. Fakat arada büyük bir fark mevcut. Merkez bankalarının para politikaları iyice anlaşılmış parametrelere dayalıdır ve kamuya açıktır. Algoritmik stablecoin’ler ayrıca kriz anlarında görece daha savunmasız olarak değerlendirilmekte.
Özetle, stablecoin’ler altın gibi fiziksel emtialarla veya resmi paralarla desteklendiğinden bu varlıkların istikrarlarından faydalanır. Rezervlerini paraya çevirmek için, onları destekleyen bazı fonlar, kısa vadeli kurumsal borçlar ve fonların paraya çevrilebilir ve yeterince desteklenmiş kalmasını sağlayan devlet destekli borç yükümlülükleri gibi sabit getirili menkul kıymetlere tahsis edilir.
Kaynaklar: The Wall Street Journal, Cointelegraph, Investopedia