“Zengin misin” sorusu yöneltildiğinde milyarderler ne cevap vereceklerini biliyorlar veya düşük ücretle çalışan işçiler de… Fakat ABD’de “sıradan zenginler” arasında zengin olmadığını düşünenler mevcut. Bir kısmı yoksul olduğunu söyleyecek kadar da ileri gidiyor. Uzmanlar, bir noktada bu durumun bütün ülkenin sorununa dönüştüğüne dikkat çekiyor.
New York, Phoenix, Memphis gibi ABD’nin görece varlıklı şehirlerinde avukatlık, doktorluk ya da diş hekimliği yapıyorlar. Bazısının kendi inşaat firması var, bazısı da burger zinciri sahibi. Birçok Amerikalının emekli olunca yerleşmeyi hayal ettiği kasabalardaki tatil köylerinde evleri var. Kimisi genç, kimi yaşlı, Demokrat ya da Cumhuriyetçi. Bu kadar farklılığın arasında iki tane ortak özellik var: Zenginler ve de öyle olduklarını düşünmüyorlar…
Yüzde 25’i yoksul olduğunu düşünüyor
Bloomberg, zengin olduğu kanıtlanabilen binden fazla Amerikalıyla geniş bir araştırma yaptı. Yıllık geliri en az 175 bin dolar seviyesindeki kişiler araştırmaya dahil edildi çünkü bu tutar kişileri ABD’li vergi mükelleflerinin ilk yüzde 10’una sokuyor. Katılımcıların yarısı “rahat” olduğunu, yüzde 25’i zengin/çok zengin olduğunu ve diğer yüzde 25’i de yoksul/çok yoksul olduğunu/kıt kanaat geçindiğini belirtti. Katılımcılar arasında düşük oranda da olsa 5 milyon ve üzeri kazandığı halde yoksul olduğunu düşünenler de var.
Ankete dahil edilenlerin iyi işleri, evleri ve emeklilik için birikimleri var. Hatta bir kısmı sıkı çalışmayla “eski tip Amerikan Rüyasını” gerçekleştirmiş. Ancak bunlara rağmen parayla ilgili endişeleri olduğunu dile getirenler az değil. Bunda ABD’deki yüksek enflasyonun da etkisi söz konusu. Eğitimin, arabanın, seyahatin, gıdanın pahalı olduğu bu dönemde ankette katılımcıların yarısı parayla ilgili endişesi olduğunu dile getirdi. Fakat “sıradan zenginler” arasında varlıklı olmadığını düşünenler ise enflasyondan bağımsız bir mesele.
Zenginlerin kitlesel şekilde tatminsiz oluşu zenginlerin problemi gibi görülebilir fakat araştırmacılar burada başka bir noktaya değiniyor. Mesele, Amerikan kapitalizminin çöküşüne dair sinyal olarak yorumlanıyor. ABD’deki yukarı hareketliliğin çöküşüne ve son yıllarda ülkede bir servet inşa etmenin artık eskisi kadar kolay olmadığına dair çok şey yazıldı ve söylendi. Burada araştırmacıların ve gazetecilerin üzerinde durduğu soru şu: “Bütün bunları gerçekleştirip zengin olanlar aslında zengin olmadığını düşünüyorsa bu durumda bahse konu kesimlerin dışında kalan bizler ne olacağız?”
‘Sıradan zenginler’ ne diyor?
Anketin asıl amacı, giderek genişleyen “sıradan zenginler” sınıfının büyüklüğünü anlamak ve bu kesimin arasında kendini yoksul hissedenlerin sayısının neden bu kadar fazla olduğunu saptayabilmek. Bu nedenle katılımcılara ülkenin başka bir yerine taşınmaları halinde daha zengin hissedip hissetmeyecekleri de soruldu. Yoksul olduğunu düşünenlerin yüzde 10’u bu soruya evet cevabını verirken, yüzde 15’i ise aksi yanıt verdi.
Ankette en çok karşılaşılan durum ise, cevabının “evet” ya da “hayır” olması gerekirken “Zengin misin” sorusuna net bir “evet” veya “hayır” yanıtı gelmemesi.
Florida’da yaşayan emekli Debra Corbin, 67 yaşında. Evinin değeri 1.3 milyon doların üzerinde. “Zenginlik öznel bir şey bence. Mesela memleketim Ilinois’te zengin hissediyorum ama burada o biraz zor” diyen Corbin, “Çünkü burada milyarderler yaşıyor” demekte.
53 yaşındaki avukat James Bramble ise, Salt Lake City’de yaşıyor ve yıllık kazancı 350 bin dolar. Bramble, “Zengin hissetmek için artık parayı hiç düşünmüyor olmanız lazım. Mesela hayatınızın geri kalanında çalışmamanız ve bu şekilde gayet iyi yaşayabilmeniz gerek. Ben henüz o seviyede değilim” değerlendirmesini yapıyor.
54 yaşındaki tüketici davranışları analisti Tom Thompson da eşi ve bir oğluyla Dallas’ta yaşıyor. Evin yıllık geliri 450 bin dolar. Thompson, oturdukları 400 bin dolar değerindeki ev ile Hawaii’deki yazlığa rağmen zengin oldukları kanaatinde değil. Aksine, gelirin artmasının, ödemelerin de yükselmesine neden olduğunu söylüyor. “Durumumuzun çok iyi olduğunu biliyorum ama pandemi başladığından beri eşim de maaşına zam almadı, ben de” diyen Thompson, gelirlerinin artan ödemeleri yakalamadığına işaret ediyor.
ABD’de orta sınıf geliri 2020’de yıllık 90, 131 bin dolar olarak belirlenmişti. 2018 verilerine göre ise, düşük gelir 48 bin 500 dolar, yüksek gelir (haberde ankette ‘sıradan zenginler olarak vurgulanan sınıf) ise 145 bin 500 dolar.
Kaynaklar: Bloomberg, Yahoo Finance