Kripto sektörünün büyümesi ile web3 ve blokzincir teknolojilerinin gelişmesine ön ayak olan unsurların başında risk sermayesi başta olmak üzere yatırımlar ve hibe geliyor. Son bir yıldır dalgalı seyreden Bitcoin, risk sermayesi yatırımlarını da etkilemeye başladı. 2022 haziranında 3.5 milyar dolar olan risk sermayesi yatırımları 2023’ün aynı döneminde 780 milyon dolara kadar geriledi. Gözle görülür bir artış yaşayan hibeler ise risk sermayesi yatırımlarının yerini almaya başladı.
Risk sermayesi, temelde yeni fikirleri destekleyen ve uzun vadeli yatırım düşünen yatırımcıların yeni girişimcilere sunduğu iş süreçlerinin aktif hale getirilmesini sağlayan bir finansal kaynak olarak tanımlanıyor. Hibeler ise bir kuruluş, işletme veya vakıf tarafından başka bir şirket ya da girişime verilen karşılıksız paraya deniyor. Hatta bu dönemde hibeler kripto sektörü için önemli bir finansman mekanizması haline geldi. Geri ödenmesi gerekmeyen hibeler, şirketler tarafından belirli hedef ve değerlerle uyumlu projeleri desteklemek için kullanılıyor.
Girişimler hibeler ile büyüyor
Kripto sektöründe birçok proje aldığı hibeler ile gündeme geliyor. Örneğin ünlü rapçi Snoop Dogg’un da desteklediği NFT müzik hizmeti Sound, geçtiğimiz yıl 20 milyon dolar hibe aldı. Sound, Snoop Dogg’un yanında şarkıcı-söz yazarı Ryan Tedder ve plak yapımcısı Tay Keith gibi müzik camiasının ünlü isimlerinden de destek görüyor. Günümüzde Apple, Spotify gibi müzik platformlarında müzisyenler sadece şarkı dinleme başına para alıyor. Ancak Sound’ta sanatçılar şarkılarını NFT formatında bir dijital mülk olarak da satabiliyor.
Bu hafta ise kripto ödeme platformu Orbital, Japon finans şirketi Nomura ve veri protokolü xkPass, toplam 17 milyon dolar hibe topladılar. Kuruluşların finansal araçlar oluşturarak para toplamasına olanak tanıyan blokzincir fon platformu Sovl da Japon Nomura’nın kripto işlemleri kolu Lazer Digital’in aldığı 6 milyon dolara kaynak sağladı.
Birçok kurum hibe dağıtıyor
Kripto para birimi Ethereum’un kurucusu Kanadalı Vitalik Buterin de sık sık sağlık, kripto ve yapay zeka üzerine yapılan araştırmalara sağladığı hibelerle gündeme geliyor. Buterin, blokzincir ve yapay zeka hakkında araştırmalar yapan kurumlara ve doktora tezi yazan öğrencilere hibeler veriyor. Hatta Buterik doktora öğrencilerine 40 ila 80 bin dolar arasında değişen fonlar sağlamıştı. Üstelik bu fonların büyük kısmını Shiba Ina coinleri ile ödemişti. Ayrıca Buterin, Hindistan merkezli kripto fonu Crypto Relief aracılığıyla Covid-19 araştırmalarına da 100 milyon dolar bağışlamıştı.
Hibe dağıtan kuruluşların sayısı hayli fazla. Örneğin blokzincir teknolojisinden yararlan yapay zeka pazarı SingularityNET, Deep Funding programı ile 1,5 milyon doların üzerinde hibe dağıtmayı amaçlıyor. Deep Funding operasyon yöneticisi Rafael Peresa, “Hibe programları, kripto endüstrisinin bir sonraki gelişim ve yenilik aşamasını şekillendirmede çok önemli bir role sahip. Bu programlar, finansal destek ve alışılmamış fikirler için bir platform sunarak yaratıcılığı, araştırmayı ve öncü çözümlerin yaratılmasını teşvik ediyor” diyerek hibelerin önemini vurguluyor.
Banka hesabı olmayan topluluklar için ödeme ağı geliştiren Interledger Vakfı da 21 Kasım’a kadar merkezi olmayan projeleri desteklemek için 100 bin dolarlık bir hibe programı başlatacağını duyurmuştu. Interledger Vakfı CEO’su Briana Marbury ise “Hibe programları, girişimcilerin karşılaştığı mali baskının bir kısmını hafifletiyor” demekte. Bunun yanında, ABD’li yatırım firması Mercy Corps Ventures ise bu yılın başında “İyilik için kripto fonu” isimli programı ile hibe dağıttı. Şirket, blokzincir çözümleri ile küresel finansa destek olan 10 girişime toplamda 1 milyon dolar verdi.
Hibeye başvururken dikkat edilmesi gereken hususlar…
Peki bir girişimin hibelere başvururken nelere dikkat etmesi gerekiyor? Uzmanlara göre, hibelere başvururken hibeyi verenin hedeflerini ve önceliklerini anlamak çok önemli. Bunun yanında hibeye başvuracak projenin gerçek sorunları çözmeye odaklanması ve topluma faydalı blokzincir ve yapay zeka tabanlı çözümler sunması gerekiyor. Hibe dağıtan kurumların belirlediği kriterlere de uymak gerekiyor.
Kaynak: Cointelegraph, Itcworks, Blockworks